اتحاد ملی و انسجام اسلامی |
مقدمه:
مسأله انسجام اسلامی یا وحدت اسلامی که به معنای وحدت عملی مسلمانان است ،از مفاهیمی است که پیامبر اسلام (ص) از همان روزهای آغاز حکومت خویش به آن توجه داشته است وبا ایجاد عقد اخوت بین مسلمانان صدر اسلام که عقدی به مراتب استوارتر از اتحاد بود،آن را در جامعه اسلامی پیاده کرد.
پس از پیامبر، بیست و پنج سال سکوت « امیرالمؤمنین على بن ابىطالب (ع) » که خار در چشم و استخوان در گلو مُهر ، خاموشى بر لب زد و از حق خویش دم نزد، بزرگترین حجت ما بر این مهم است که: «حفظ اصل اسلام مقدم بر هر چیز است». بر مبناى همین مصلحت بزرگ بود که امیرالمؤمنین تنها به عدم طلب حق خویش اکتفا نکرد ، او راه مبارزه منفى را نیز در پیش نگرفت ، بلکه در جماعت خلفا شرکت جست و همواره معین آنان در مشکلات فکرى و بحرانهاى سیاسى بود ؛ تا جایى که خلیفه دوم بیش از هفتاد بار به این اعانت اشاره و به ناتوانى خود در صورت عدم وجود حضرت علی (ع) اعتراف کرد.
دیگر حضرات معصومین نیز از همین سیره تبعیت کردند و مادام که اسلام را در خطر تحلیل ، و حکومت اسلامى را در معرض تجزیه مىدیدند، با چشمپوشى از حقوق مسلم خویش بر اتحاد و یکپارچگى پاى مىفشردند و خلفای معاصر خود را ارشاد می کردند.
در طول تاریخ بزرگانی چه از شیعیان و چه از اهل تسنن بودهاند که با توجه به اهمیت استراتژیک وحدت مسلمین ،مردم جهان اسلام را به حفظ وحدت وپرهیز از تفرقه و تشتت فرا میخواندند. مقاله حاضر بر آن است تا به بررسی ابعاد وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره) که در دو بعد «اتحاد ملی» ( وحدت وهمبستگی در میان اقشار ملت) و«انسجام اسلامی» ( اتحاد و همبستگی در میان کشورها و دولتهای اسلامی) قابل طرح است بپردازد.
اقتدار وعظمت اسلام و امت اسلامی را باید از محوریترین و اساسیترین ارکان اندیشه و سیره عملی امام خمینی (ره) دانست،زیرا وی در طول عمر پربرکت خویش همواره بر این اصل پافشاری کرد و با اخلاص ،ایثار،صبر و مقاومت در برابر مشکلات ،توانست فطرت خداجوی ملت را بیدارسازد وبا استفاده از نعمت پربرکت وحدت وانسجام در صفوف ملت ، بنیاد کفر واستکبار را لرزانده، به عمر یکی از مقتدرترین حکومتهای طاغوت که به همه تجهیزات سلطه جابرانه مجهز و از حمایت بیدریغ ابرقدرتهای زمان برخوردار بود، خاتمه دهد.
همان پیروزی که امام (ره)رمز آن را وحدت کلمه همه اقشار ملت و تکیه بر دستورات اسلام دانست.نکته حائز اهمیت آن است که در مکتب نظری و عملی امام خمینی (ره)، وحدت یک تاکتیک یا ابزار مصلحتی برای پیشبرد اهداف ومقاصد سیاسی انقلاب اسلامی نبود، بلکه جوهره درک وی از «عزت واقتدار مسلمین» وماهیت «اجتماعی وسیاسی بودن مکتب اسلام» وتعبد معرفت شناسانه ایشان از اصول تعالیم قرآنی ،به مسأله وحدت چنان جایگاهی بخشیده بود که با همه اعتقاد و ایمان وصف ناپذیرش به حقانیت اهل بیت ،هرگز حاضر نشد در محافل و مجامعی که به اسم حمایت از ولایت تشکیل شده ،ولی باعث تفرقه میان مسلمانان می شود شرکت کند یا دیگران را به شرکت در آنها تشویق کند.
ماهیت اتحاد ملی و اهمیت آن:
یکی از مؤلفههای وحدت در اندیشه امام خمینی(ره) وحدت در مقصد است و هرچه مقصد مورد نظر عظیمتر وارزشمندتر باشد ،اهمیت حفظ وحدت بیشتر نمودار میشود. بنا به دیدگاه امام ،یکی از مقاصد بزرگ شرایع و انبیای عظام که وسیله پیشرفت و دخیل تام در تشکیل مدینه فاضله میباشد،توحید کلمه وتوحید عقیده است و این مقصد بزرگ جز در سایه وحدت نفوس و اخوت و صداقت قلبی وصفای باطنی و ظاهری انجام نمیگیرد.(9/8/57)
منظور امام(ره) از وحدت نفوس این است که مردم به گونهای باشند که حکم اعضا واجزای یک بدن (جامعه) را داشته باشند وتمام کوششهایشان حول یک مقصد بزرگ الهی و یک مهم عظیم عقلی چرخ زند،چنانکه تاریخ جنگهای اسلام و فتوحات عظیمه آن شاهدی بر نقش مهم حفظ وحدت در جامعه اسلامی است. امام خمینی(ره) اعضای جامعه را به قطرات باران تشبیه میکند که اگر از هم جدا باشند یک برگ را هم تر نمیکنند،ولی اگر به هم متصل شوند ،به مقدار اتصالشان دارای قدرت میشوند. گاه قدرت یک نهر ،گاه قدرت رودخانه و گاهی قدرت یک دریا پیدا میکنند و چنان این قدرت عظیم میشود که یک موجش میتواند کشتیها را درهم بشکند. (9/8/57)
امام (ره) با تکیه بر آیات قرآن ،اساس وحدت را قیام برای خدا میداند و با استناد به آیه «انما اعظکم بواحده ان تقوموا لله مثنی و فرادی» می فرماید:"این موعظه به ما میفهماند به اینکه باید وحدت کلمه داشته باشیم، وجهه ما یکی باشد:الله....اگر دیدید که در یک قیامی دسته دسته و حزب حزب وجبهه جبهه شد، بدانید خدا در کار نیست....وحدت عقیده،وحدت عمل میآورد...توی این موعظه همه چیز هست...اینکه قرآن معجزه است برای این چیزهاست که سه تا چهار کلمه تمام حیثیات بشر را اداره میکند." (1/11/57)
ضرورت اتحاد ملی :
با مطالعه آثار وسخنرانیهای امام(ره) میتوان دریافت که ایشان ضرورت وحدت را از جنبههای مختلف مورد تأکید قرار داده است. یکی از این جنبهها، اقتضای حکم عقل است. بنا بردیدگاه امام (ره) موارد زیر را میتوان از ضرورتهای حفظ وحدت به حکم عقل دانست:
- ترمیم و اصلاح خرابیها و ساختن ایران بعد از انقلاب: "من از جمیع طبقات ملت با کمال تواضع تقاضا دارم که در این مشروع ملی همه با هم کمک کنند... باید واحد قیام کنند، قیام به امر مهمی که نجات دادن کشور است."(27/10/57) "همانطور که برای برانداختن این نسل(طاغوتیان)از این زمین همه شرکت کردید واگر همه نبودید نمیشد،برای ساختن ایران که الان کار بسیار مشکلی است همه باید کمک کنید...تا بتوانیم کار را به انجام برسانیم."(17/11/57)
- حفظ ،تداوم واتمام نهضت:"اگر ما سستی کنیم و اگر چنانچه با هم تشریک مساعی نکنیم واین وحدت کلمه را حفظ نکنیم واین نهضت را حفظ نکنیم،دوباره ما را برمیگردانند به حال اول یا بدتر از آن."(17/11/57)"همه باید با هم برادر باشیم.همه باید با هم این نهضتی را که تاکنون حاصل شده است به آخر برسانیم."(7/1/58)
- مقابله با دشمن مشترک و پیروزی در برابر آن :"امروزی که همه با ما مخالفند،ما خودمان باید با هم باشیم...ما خودمان باید حفظ کنیم وحدتمان را،...هرچه تبلیغات آنها زیاد بشود ما باید وحدتمان زیادتر بشود."(16/2/64) " دشمن اصلی اسلام و قرآن کریم و پیامبر عظیم الشان (ص)، ابرقدرتها خصوصاً آمریکا و ولیده فاسدش اسرائیل است که چشم طمع به کشورهای اسلامی دوخته و برای چپاول مخازن عظیم زیرزمینی و روی زمینی این کشورها از هیچ جنایت و توطئهای دست بردار نیستند و رمز موفقیت آنان در این توطئه شیطانی، تفرقه انداختن بین مسلمانان به هر شکل که بتوانند میباشد."(صحیفه نور،ج 19،ص46) :"امروز اگر قوای ما از هم منفصل شوند،به نفع امریکاست...باید تمام تجهیزات ما به طرف این دشمن باشد.(6/9/58)
- تحقق استقلال کشور:"اگر استقلال کشور را میخواهید ،اگر قطع ایادی دشمنان را میخواهید،اگر میخواهید آزاد باشید،اگر میخواهید کشور مال خودتان باشد،بیایید همه زیر پرچم اسلام...امر خدا را اطاعت کنید ... که با هم اعتصام کنید به حبل الله...گروه گروه نشوید. تامملکت شما مستقل شود. تا آزاد باشید."(28/4/58)
از دیگر جنبههای ضرورت وحدت،وحدت به حکم شرع است.امام (ره) که همه زندگی خود را وقف عمل به دستورات دین کرده بود،مسلمأ دغدغه او برای حفظ وحدت وتأکید پیوسته او بر این امر نمیتواند خارج از این ضرورت باشد.موارد زیر را میتوان از ضرورتهای شرعی حفظ وحدت از نظر امام دانست:
- اجابت دعوت قرآن : "این وحدت ملی، وحدت الهی است،به دست خدای تبارک وتعالی ایجاد شده است ،اسلام پیشوای ماست،...قرآن کریم ما را به وحدت دعوت کرده است."(4/2/58)"اسلام دستور داده است وفرموده است:واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا...تخلف از این دستور الهی جرم است.گناه است...همه باید معتصم به حبل الله باشند،با اعتصام به حبل الله پیشرفت کردیم وخواهیم کرد."(5/2/58)
- تداوم رحمت الهی: "از این جهت که دست خدا در کار است ، باید شما و ما و همه، کاری بکنیم که این دست رحمت بسته نشود،از روی سر ما برداشته نشود و آن کار این است که همان طوری که تا حالا همه با هم بودیم وهمه برای خدا بود ،الان هم توجهمان به همان مقصد باشد"(20/3/58)
- تحقق اخلاق اسلامی:"شما اگر خودتان را حفظ بکنید واگر اخلاق اسلامی در خودتان نفوذ بکند وهمه توجه به این مسائل داشته باشید...اخلاق اسلامی یکی از امور مهمش قضیه تفرقه نداشتن ومجتمع بودن است"(14/1/61)
- تحقق حکومت عدل الهی:"این وحدت کلمهای که دارید که همه را ... ،ما و شما را در یک محل جمع کرده است ، امیدوارم که وحدت روحی و وحدت عقیدتی داشته باشیم وهمه در صف واحد به جلو برویم به سوی حکومت عدل الهی "(19/11/57)
آثار و پیامدهای اتحاد ملی :
- پیروزی حتمی : از آنجا که امام خمینی (ره) رمز پیروزی ما را در انقلاب اسلامی، وحدت کلمه میداند ،مسلماً پیروزی حتمی نیروهای متحد در مقصد واحد را باید از اساسیترین و بارزترین آثار اتحاد ملی دانست.چرا که وحدت و همبستگی میان اقشار ملت ، کارآمدترین سلاح مبارزه با دشمن مشترک ملت، یعنی استکبار وایادی آن است. امام(ره) در باره اهمیت وحدت در کسب پیروزی میفرماید:"ملتی که با هوشمندی وپیوستگی همه طبقات از روحانی تا دانشگاهی ،از منبری تا بازاری،از دانشجوی داخلی تا کارگر و تا دهقان،به پاخاسته وتب و تاب اسلام عدالت پرور دارد پیروز است.(2/11/56)"من با تأیید خداوند متعال و تمسک به مکتب پرافتخار قرآن، به شما فرزندان عزیز اسلام مژده پیروزی نهایی میدهم، به شرط اینکه نهضت بزرگ اسلامی وملی ادامه یابد و پیوند بین شما جوانان برومند اسلام ناگسستنی باشد..."(16/7/57)"باید همان نهضت به همانطور که بود ،همان کلید پیروزی که وحدت کلمه وایمان بود همان را نگهدارید، وحدت کلمه وایمان شما را بر این قدرت پیروز کرد...باید حالا هم همان نهضت را با همان رمز، با همان کلید پیروزی که همه با هم بودید و همه هم اسلام را میخواستید باید این را حفظش کنید . اگر این حفظ شد شما را تا آخر نقطه پیروزی میرساند."(13/4/58)
- آسیب ناپذیری: از دیگر آثار و پیامدهای وحدت و اتحاد میان اقشار ملت صدمهناپذیری ومصونیت آنان در مقابل توطئههای دشمن است.دشمنی که هرروز وهر لحظه در فکر توطئه علیه اسلام و آسیب رساندن به قدرت آن است،تنها در صورت تفرقه و جدایی میان صفوف ملت است که میتواند به اهداف خود دست یابد و چون بهخوبی به قدرت اتحاد وانسجام ملی پی برده است ،از صرف هیچ هزینه و کوششی برای ایجاد شکاف و دودستگی در میان ملت کوتاهی نمیکند. امام (ره) در این باره میگوید :"ملتی که تمام قشرهایش...با هم هستند و یک راه میروند... آسیب نخواهد دید.شما نگران آسیبهای خارجی نباشید،از خارج نمیتوانند شما را آسیب برسانند،مادامی که خودتان منسجم هستید.نه از دخالت نظامی کاری ساخته است ونه ازحصر اقتصادی."(10/10/58)
انسجام اسلامی:
اسلام در اندیشه امام(ره) دینی است جهانشمول که سیطره و قدرتش بر سرتاسر آفاق و اقالیم عالم سایه گسترده است ومکتبی است حیاتبخش وانسانساز .اسلامی که امام (ره) معرف آن است، منشأ تحول فرد واجتماع است .اما جهان اسلام اکنون در وضعیتی بهسر میبرد که طعم تلخ نفاق واختناق را از سوی دشمنان داخلی و خارجی چشیده است وازاین رو وظیفه دارد غبار یأس و عقبماندگی را از چهره تابناک ونورانی خود بزداید. بدیهی است این امر عظیم حیاتی جز با تحکیم مبانی وحدت مسلمانان میسر نخواهد شد، وبر این اساس تفکر واندیشه امام(ره) تأثیر بسزایی در بیداری ووحدت مسلمانان جهان داشته است. بدین ترتیب جهان اسلام در عصر حاضر وامدار امام خمینی (ره) وآرمانهای والای اوست.
موقعیت برتر جهان اسلام:
در حال حاضر کشورهای اسلامی با در اختیار داشتن بیش از یک چهارم از کل مساحت جهان، 5/44 درصد ذخایر نفت جهان و 3/1 میلیارد جمعیت جهان، می توانند نقش عمده ای در تحولات جهانی داشته باشند.امام خمینی(ره) بارها در سخنان خود خطاب به دول اسلامی به موقعیت برتر جهان اسلام که همان داشتن قدرت اسلام است و برخورداری از ثروت عظیم نفت است،اشاره کرده است واز سران کشورهای اسلامی خواسته است از این قدرت عظیم که در صورت عمل به دستورات اسلام و حفظ اتحاد پایدار میماند به نفع جهان اسلام بهرهبرداری کنند:" شما مسلمین قدرت اسلام دارید که بالاترین چیزهاست. بالاترین سلاحهاست."(28/7/59)"اگر ممالک اسلامی با جمعیتی که یک میلیارد تقریباً هست ،مخازن بزرگی که اینها دارند ،...اتحادی با هم پیدا بکنند، بزرگترین قدرت هستند.(23/2/58)
همچنین ثروت و غنای جهان اسلام به عنوان یکی اززمینههایی که باید از آن در جهت اعتلای جهان اسلام استفاده کرد ، همواره مورد توجه امام بوده است:"این مطلب از عجایب است که این ثروت مهم نفت دردست شرق است،در دست مسلمین است.این مخازن بسیار مهمی که دنیا وهر مملکتی به واسطه آن پیشرفت کرده است... در دست شماست.(23/8/44)
لزوم و ضرورت انسجام اسلامی:
باید در نظر داشت که امت اسلامی این توانایی را دارند که نقش و جایگاه قابل توجهی در ساختار نظام بینالملل ایفا نماید و تنها راه تبدیل شدن این همه امکانات و توانمندی ها از قوه به فعل، همانا طراحی و بکارگیری وحدت نظر و اتفاق آرای امت مسلمان در برابر چالش ها و مسایل عمده ی بین المللی است که به نوعی دامنگیر تمامی ملت های اسلامی شده است. هرچه حکومت های کنونی ممالک اسلامی به الگوی دولت اسلامی نزدیک شوند ،همانقدر همکاری و اتحاد خود را با سایر کشورهای اسلامی در قسمت های سیاسی و اقتصادی و نظامی گسترش خواهند داد.
انسجام اسلامی نیاز حیاتی در تمامی دوران گذشته جامعه اسلامی بوده است. لکن امروز حساستر از همه دوران گذشته است و استکبار بیش از گذشته بر امکان ضربه زدن به جوامع اسلامی با سلاح تفرقه واقف گردیده است. در میدان تفرقه و اختلاف است که ملل مسلمان از تحول و پیشرفت عقب مانده، راه انحطاط و سقوط را پیش میگیرند و دشمنان اسلام به تجهیز و تقویت بیش از پیش خود در زمینههای مختلف میپردازند. کشورهای اسلامی باید به بیداری، آگاهی و هوشیار کردن مسلمانان در جهان اسلام پرداخته و نسبت به خطراتی که آنها را تهدید می کند، هوشیار باشند، تا بتوانند فعالیت آنها را در راستای ارائه چهره نادرست اسلام و ایجاد فتنه میان مسلمانان خنثی کنند. به همین سبب امام خمینی(ره) دو گروه را در ایجاد انسجام اسلامی مورد خطاب قرار داده، هریک از آنان را با توجه به جایگاه خویش در این امر مسؤول میداند، دولتهای اسلامی و علمای جهان اسلام.
وی در مورد دولتها میفرمود:"آن چیزی که در نظر من از جمله مشکلات است، دولتهای اسلامی است. اگر دولتهای اسلامی به وظایف خودشان عمل بکنند و دست از اختلافاتی که بین خودشان هست بردارند و همه تحت کلمه اسلام مجتمع بشوند، مشکلات ممالک همه، حل خواهد شد. معالاسف میبینیم که دستهای ناپاکی که در بین ملتها از اجانب هست نمیگذارند که تفاهم بین دولتهای اسلامی واقع بشود."
"ما از قریب بیست سال پیش از این تا حال راجع به این مسائل بحث و گفتگو کردیم ودولتهای عربی را و سایر مسلمبن را در این راه نصیحت کردیم که راجع به این مسائل با هم تشریک مساعی بکنند.اگر...اینها با هم اتفاق داشتند این مصیبتها برای فلسطین و برای قدس پیش نمیآمد.(17/2/58)"آنچه مورد کمال تأسف است عدم رشد حکومتها و سران قوم است که با دست اجانب به مخالفت با هم برمیخیزند.(4/7/55)
امام خمینی(ره) علمای اسلام را نیز در ایجاد و تداوم انسجام اسلامی مسئول میداند و وظیفه آنان را اینگونه به آنها گوشزد میکند: "علمای اعلام وخطبای محترم کشورهای اسلامی ،دولتها را دعوت کنند که از وابستگی به قدرتهای بزرگ خارجی خود را رها کنند وبا ملت خود تفاهم کنند،در این صورت پیروزی را درآغوش خواهند کشید. ونیز ملتها را دعوت به وحدت کنند و از نژادپرستی که مخالف دستور اسلام است بپرهیزند وبا برادران ایمانی خود در هر کشوری و با هر نژادی که هستند دست برادری دهند که اسلام بزرگ آنان را برادر خوانده و اگر این برادری ایمانی با همت دولتها و ملتها وبا تأیید خداوند متعال روزی تحقق یابد خواهید دید که بزرگترین قدرت جهان را مسلمین تشکیل میدهند. به امید روزی که با خواست پروردگار عالم این برادری و برابری حاصل شود.(وصیتنامه امام خمینی)
منبع: http://www.tarighejavid.com/sitenews/195.aspx
مفاهیم و آموزه های قرآنی همواره تاکیداستواری بر اتحاد میان مسلمانان، دستور به وحدت و در برخورد با اختلاف در جامعه تا حدّ تهدید پیش می رود.
خداوند در آیه 46 سوره سبا می فرماید: "قُلْ اِنَّما اَعِظُکُمْ بِواحِدَه?ٍ اَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنی وَ فُرادی.، به آنان بگو: من تنها شما را به یک حقیقت پند می دهم: همه شما دو تا دوتا (جمعی) و یک یک (فردی) برای خدا قیام کنید."
مصداق این آیه اتحاد ملت ایران است که در طول تاریخ و ملت بزرگ ایران در طی ? ???سال گذشته قبل و بعد از انقلاب همواره ثابت کردهاند که تنها راه غلبه بر دشمنان از طریق اتحاد میسر است و در غیر این صورت استکبار جهانی نقشههای خود را پیاده می کند. احیای آموزههای متعالی قرآن رمز موفقیت در ایجاد اتحاد بین آحاد جامعه، مذاهب گوناگون و امت اسلامی موثر است.
از عوامل موفقیت در ایجاد اتحاد بین آحاد جامعه و امت اسلام می توان تمسک به ارزشهای الهی اسلامی و نبوی و احیای آموزههای متعالی قرآن را نام برد که رمز موفقیت در ایجاد اتحاد بین آحاد جامعه، مذاهب گوناگون و امت اسلامی به شمار می آید و اساس نهضت مردم ایران بر آموزههای دینی قرآنی استوار بوده است.
همچنین در آیه ?? سوره حجرات می خوانیم: "یا اَیُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ اُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقاکُمْ، ای مردم، ما شما را از مردی و زنی آفریدیم و شما را تیرهها و قبایلی قرار دادیم تا همدیگر را درک کنید (و زندگی هماهنگ داشته باشید) بافضیلتترین شما در نزد خداوند باتقواترین شماست."
در این آیه تاکید ویژه ای بر وحدت قبایل و گروه های انسان ها وجود داشته است. بشر تشنه آزادی، عدالت و حق است که اسلام با دعوت به اتحاد توانسته است به این خواسته ها پاسخ دهد. تمسک به آیات قرآن یک هدیه و میراث گرانبهایی است که در قرآن بر آن تاکید شده است.
احیای ارزشهای دینی و قرآنی در همه ابعاد در پرتو تحقق اتحاد ملی و انسجام اسلامی از دستاوردهای عمل به آموزه های قرآن درباره اتحاد است. مصلحتاندیشی برای حفظ وحدت امت اسلام با وجود عدم تسامح در اصول و احکام اسلامی مورد تاکید قرار داشته و در تحقق ارزشهای اسلامی و قرآنی با توجه به شرایط زمان موضوع اتحاد مورد توجه بوده است.
اتحاد اسلامی از زمان رسول اعظم در تعالیم دینی جایگاه ویژه ای داشت و از اولین اقداماتی که رسول گرامی اسلام(ص) بعد از تشکیل حکومت اسلامی در شهر مدینه انجام داد و به وسیله آن آیین آسمانی خود را تقویت کرد، همبستگی مسلمانان در ظاهر و باطن بود.
آن حضرت مسلمانان را همچنان که در ظاهر به گرد پرچم اسلام جمع شده بودند و همه آنان "لا اله الا الله" گویان در اطراف پیامبر حلقه می زدند، دل ها و باورهایشان نیز با اسلام و کلمه توحید به هم نزدیک شد و روح برادری و همدلی را بر وجود آنان دمید و به این ترتیب از سویی همبستگی ملی مسلمانان کامل شد و از سوی دیگر خطر تفرقه، یکی از مهمترین خطراتی که این آیین جهانی را تهدید می کرد و بیم آن می رفت که جمعیت نوپای مسلمانان را پراکنده کند، از میان برداشته شد.
اعلام همبستگی میان مسلمانان با اجرای برنامه عقد اخوت از سوی پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) که از سوی خداوند متعال ماموریت یافته بود به نحو شایسته ای پایان پذیرفت. آن حضرت به این وسیله میان یاران و هواداران خویش پیمان برادری جاری کرد و در محفل انسی که تشکیل یافته بود، به مسلمانان فرمود: هر یک از شما با یک نفر از مسلمانان پیمان اخوت ببندد و به این ترتیب، پیام قرآنی همبستگی را در قالب "انما المومنون اخوه" به مناسبت اهمیت این پیام قرآنی و ضرورت همبستگی مسلمانان عالم به ویژه امت اسلامی ایران، شیوه های حفظ همبستگی در پرتو قرآن را به کار گرفته اند.
همچنین یکی از مهمترین آیات وحدت در قرآن کریم، آیه ??? در سوره آل عمران است که می گوید: "وَ اعتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاًوَ لا تَفَرَّقُوا، همگی چنگ به وسیله الهی بزنید و پراکنده نشوید."
با توجه به تعالیم ویژه قرآن درباره وحدت می توان گفت نامگذاری امسال به نام اتحاد ملی و انسجام اسلامی از سوی رهبر فرزانه انقلاب براساس آیات قرآنی انجام شده است چرا که ضرورت ایجاد اتحاد و انسجام در دین مبیین اسلام همواره مورد توجه و از دغدغههای مهم انبیا و امامان بوده است.
توجه به جلوه های اتحاد ملی و انسجام اسلامی نیز بنابر همان ضرورت تاریخی دین اسلام برای ایجاد وحدت بیشتر میان مسلمانان بوده و نامگذاری شایستهای است و تمامی مسلمانان جهان باید به پیروی از رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در ایجاد وحدت بیشتر بکوشند و از هرگونه اختلاف و تفرقه پرهیز کنند.
دشمنان اسلام همواره در طول تاریخ به دنبال ایجاد اختلاف در میان مسلمانان بودند و تنها راه شکست این دین آسمانی را در ایجاد اختلاف میان پیروان این دین میدانستند و این رویه هم اکنون نیز توسط دشمنان دنبال میشود.
استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا هم اکنون برای ایجاد اختلاف میان مسلمانان به شیوههای مختلف اقدام میکند اما از آن جاکه مسلمانان اتحاد و انسجام داشتهاند هر بار در اجرای نقشههای شوم خود با شکست مواجه شدهاند.
باتوجه به آموزه های قرآن و اجرای آن ها در عرصه عمل می توان این توطئه ها و نقشه ها را برای همیشه محکوم و ناکام کرد. این امر در سایه اتحاد و همبستگی جامعه جهانی مسلمانان و وحدت تمامی اقشار امکان پذیر می شود.
شایان ذکر است سال ???? از سوی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی به نام سال "اتحاد ملی و انسجام اسلامی" نام گذاری شده است
منبع: http://riyo54.blogfa.com
در تاریخ آمده است: کاروانی از مردمان یکی از شهرهای ایران شکایتی به نزد حاکم آوردند که دو راهزن کاروان یکصد نفری ما را غارت کرده اند ! حاکم با تعجب پرسید: چگونه صد نفر از پس دونفر بر نیامدند؟ یکی از آنان در پاسخ گفت: آن دو نفر بودند همراه، و ما صدنفر بودیم تنها!
سال 1386 به تدبیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی به نام وحدت ملی و انسجام اسلامی نام گرفته است.
این تدبیر ارزشمند به عنوان راهبرد بنیادین خاتم پیامبران در برقراری الفت میان قلب های پراکنده و تشکیل حکومت اسلامی در امتداد سال پیامبر اعظم(ص) زمینه نزدیک تر شدن جمهوری اسلامی و جهان اسلام را به اندیشه های ناب نبوی فراهم می سازد.
پر واضح است که در شرایط سخت و توفان های بنیان بر افکن که پیوند و همبستگی مسلمانان را نشانه گرفته است این راهبرد ارزشمند می تواند برادری و اتحاد دنیای اسلام را در جهان طنین انداز نماید و به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل شکوفایی تمدن اسلامی خودنمایی کند.
قرآن کریم به عنوان سند افتخار دنیای اسلام وحدت و همبستگی را سرچشمه رحمت و مومنان را به صلح و اخوت فرا می خواند. خداوند متعال در آیات گوناگونی به آن اشاره فرموده است که از آن جمله می توان به آیات زیر اشاره نمود:
1. "واعتصمو بحَبل الله جَمیعا وَلا تفرّقوا" 1
همگی به ریسمان الهی چنگ بزنید واز پراکندگی بپرهیزید.
در شآن نزول این آیه آمده است: ثعلیه از تبار اوس با استعد بن زراره از قبیله خزرج نسبت به یکدیگر فخرفروشی می کردند و هرکدام شخصیتهای قبیله خویش را به رخ دیگری می کشید و این امر باعث اختلاف و تفرقه میان آنان شد .
پیامبر اکرم (ص) از آن آگاهی یافتند و برای پایان دادن به این درگیری باتدبیر حکیمانه نزول آیه شریفه را به عنوان منشور عمومی به مسلمانان ابلاغ و درگیری دوقبیله نیز پایان پذیرفت.
2. "ولا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا من بعد ما جائهم البیّنات و اولئک لهم عذاب عظیم" 2پس از آنها که آیات وادله ای برای هدایت آنان آمده است و چنین گروهی گرفتار عذاب سخت خواهند شد.
3. "انما المومنون اخوه فاصلحو بین اخویکم و اتّقو الله لعلکم ترحمون" 3به حقیقت مومنان همه برادر یکدیگرند پس همیشه بین برادران خود صلح دهید و پرهیزگارباشید باشد که مشمول رحمت الهی گردید.
4. و اطیعوالله و رسوله و لاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم و اصبروا ان الله مع الصابرین 4
فرمان خدا و پیامبرش را اطاعت کنید و نزاع _ کشمکش_ ننمایید تا سست نشوید و قدرت و شوکت شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خدا با استقامت کنندگان است.
تمامی آیات پیش گفته بیانگر این حقیقت است که گامهایی که برای وحدت برداشته می شود، تعظیم و تحکیم شعایر الهی و عبادت به شمار می رود.
پیامبر گرامی اسلام به عنوان معماروپایه گذاروحدت مسلمانان در هشداری به آنان می فرماید: بر شما نمی ترسم ازاینکه پس از من مشرک شوید ، بلکه ترس من از اختلافاتی است که دامنگیرتان خواهد شد . 5
آن حضرت همچنین می فرماید: اگر همه شما در راه نیکی به هم بپیوندید و هماهنگ شوید، دوستدار و علاقمند یکدیگر خواهید بود .
از سوی دیگر سیره مدیریتی اهل بیت (ع) نیز بر مدار اتحاد اسلامی و انسجام مسلمین استوار بوده و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نکرده اند .
امیرالمومنین (ع) در بیان زیبایی خطاب به ابو موسی اشعری می فرماید: " ولیس رجل- فاعلم - احرص علی جماعة امه محمد صلی الله علیه وآله و الفتها منی ابتغی بذکر حسن الثوب و کرم المآب .... 6
بدان که هیچ کس حریص تر از من به گرد آوردن امت پیامب (ص) و همدلی آنان نیست و در این کار پاداش نیک و فرجام نیکو را خواهانم.
آن حضرت در نفی واپسگرایی مسلمانان می فرماید: الا ترون الی بلادکم تغزی و الی صفاتکم ترمی
آیا نمی بینید که به شهرهایتان می تازند و سنگر شرف و عزتتان را آماج تیرها می سازند!
ایشان همچنین می فرماید : همراه جماعت باشید و از تفرقه بپرهیزید زیرا جداانگاری و تفرقه پیشه اهل باطل است . اگر چه شمارشان زیاد باشد و اتحاد و یگانگی همیشه از آن اهل حق است، اگر چه شمار آنان اندک باشد.
حضرت امیر (ع) تفرقه و اختلاف را اندیشه شیطانی معرفی و می فرماید: ان الشیطان قد یسنی لکم طرقه و یرید ان یحل دینکم عقده عقده و یعطیکم بالجماعه الفرقه و بالفرقه الفتنه 7
همانا شیطان راههای خود را برای شما هموار می کند و می خواهد بندهای دینتان را یکی یکی باز کند ؛ به جای اتحاد پراکندگی آورد و از پراکندگی فتنه نصیبتان سازد .
بندین جهت گام نهادن در این مسیر ارزشمند اجر الهی را نیز به دنبال خواهد داشت و تلاش در جهت اتحاد شکنی نیز عذاب الهی را در پی خواهد داشت.
ناگفته نماند امروز نیز مسلمانان درپرتو نادیده گرفتن سفارش های 8بزرگان دینی رهسپار ناکجا آباد و سر درگمی مدرن گشته است.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران و مطرح شدن آن به عنوان پرچمدار بیداری امت ها و خاستگاه اتحاد اسلامی همگان را به بازخوانی اندیشه و حدت و خارج ساختن آن از قالب شعار به حوزه رفتار فراخوانده است تا در رهگذر آن ارزشهای واقعی اسلام و کسب هویت برتردست یافتنی شود.
معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خمینی –ره- در این باره می فرماید:
همه ما می دانیم وحدت ملت چه اثرهای معجزه آسایی داشته است و دارد و در مقابل تفرقه وتنازع چه نکبت هایی به سر مسلمین درطول تاریخشان آورده است
اسلام آمده است تا تمام دنیا را ، عرب را ،عجم را ، ترک را ، فارس را ، همه وهمه را با هم متحد کند و یک امت بزرگ به نام امت اسلام در دنیا برقرار کند .
حضرت امام –ره- وحدت اسلامی و ملی را نعمتی الهی دانسته و می فرماید : اراده خدا بود که منت بر همه گذاشت و همه اقشار را با هم متحد کرد.
مقام معظم رهبری نیز وحدت جهان اسلام را یکی از اساسی ترین دغدغه های خویش بر شمرد و می فرمایند:
امروز دنیای اسلام وامت اسلامی با مصایب بزرگی مواجه است ، درست است که بسیاری از این مصایب از درون دل خود ما مسلمانان برخاسته است ما کوتاهی و تنبلی کردیم و با خود خواهی ها و دنیا طلبی های خودمان را ه امت اسلامی به سوی قله تکامل انسانی را نپیمودیم که باید برگردیم باید حرکت کنیم.
ایشان وحدت دنیای اسلام را نیاز قطعی دانسته و می فرمایند: دشمن می خواهد میان فرقه های اسلامی نزاع باشد.
بخصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دشمن خواسته است بین ایران اسلامی و بقیه ملت ها جدایی بیندازد.
نگذارید این وحدت خدشه دار شود.
در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران پرچم پر افتخار اتنسجام دنیای اسلام را به اهتزاز درآورده و برای رسیدن به آرمانشهر امت اسلامی تلاش می کند نیاز به وحدت ملی ضرورتی انکار نا پذیر است.
در این راستا مساله وحدت وانسجام در دو لایه درونی وبیرونی قابل پیگیری است. لایه درونی با برگزاری نشست های عالمانه مشترک پیروان مذاهب اسلامی پیرامون مسایل اختلافی و تضارب آرا و اندیشه ها در فضای صمیمانه وعلمی محقق خواهد شد.
لایه بیرونی نیز بهره گیری از مولفه های مشترک دنیای اسلام و سازمانهای بین المللی همچون سازمان کنفرانس اسلامی، ،مجمع تقریب مذاهب وبرخی نهادهایی که اکثریت اعضای آن را کشورهای اسلامی تشکیل می دهند دارای اهمیت است.
چنانچه دنیای اسلام با این راهبردها به سوی اهداف والای خویش پیش برود رخوت و سستی حاکم بر روابط رخت بر بسته و با آگاهی به سمت قله پیشرفت و پویایی رهنمون خواهد شد.
مقام معظم رهبری در شرایطی این نسخه شفابخش را برای داخل و خارج کشور اعلام داشته اند که چنگ ودندان استکبار حلقوم لااله الا الله گویان عالم را هدف قرار داده وکانون های بحران در قلب سرزمین های اسلامی ایجاد شده است. آنان آخرین تیر خود را که در قالب اختلاف میان گروههای اسلامی طراحی شده و نوک پیکان آن به زهر اختلاف و تفرقه آغشته شده است را در تاریکی خاورمیانه به اصطلاح جدید رها ساخته اند .
بنابراین پرچمداران واقعی اسلام ناب، باید آتش فتنه را با تمسک به کلمه توحید و حفظ وحدت و انسجام ملی و اسلامی خاموش نمایند.
در این رزمگاه، محورهای زیر به عنوان راهکار عملی پیشنهاد می شود:
1-تشکیل جبهه واحد اسلامی در برابراستکبار
2-تمسک به مشترکات و پرهیز از اختلافات
3-پرهیز از مسائل تفرقه افکن
4-پایه ریزی نمادهای وحدت ،همچون مساله قدس،هفته حج،هفته وحدت و ...
5-توجیه مسلمانان برای پیش گیری از خشونت های فرقه ای و فرقه گرایی های افراطی
6-کنار گذاشتن سلاح های ناکار آمد کفر،تفسیق و ...
7-ارائه نسخه شفابخش محبت و مدارا در میان امت اسلامی برای پایان بخشیدن به ستیزه های فرسایشی
8-مرز بندی میان حق و باطل،ایمان و شرک ،فضایل و رذایل بر مبنای برائت از دشمنان
9-پایه ریزی مهندسی اجتماعی و فرهنگی بر مبنای گفتمان وحدت و تقریب مذاهب اسلامی
10-پژوهش های عمیق برای رسیدن به رهیافت علمی منشور وحدت اسلامی
11-ترسیم افق های وحدت بر محور توحید و نبوت و سایر مشترکات
12-پیگیری روش ارزشمند اندیشمندانی همچون:سید جمال الدین اسد آبادی،سید قطب،محمد عبده،شرف الدین،مرحوم آیت الله بروجردی،شیخ شلتوت و...
13-هدف گیری ریشه فساد
در این جا اشاره به برخی موانع موجود در راستای یکپارچگی امت اسلام نیز ضروری به نظر می رسد .
1. تعصب قومی و تقلید کورکورانه ،
2. پیدایی جهل ، خرافات و بدعت ها
3. برداشت های سوء از اندیشه های سایر مذاهب
4. تهمت های ناروا و بی اساس
5. پیدایی حکومت های خودکامه
6. غفلت از سیاست های استکبار و روی آوردن به اختلافات جزیی
7. بزرگ نمایی اختلافات در میان گروههای اسلامی
8. پیدایی گروه هایی افراطی و روی آوردن مردم به دیدگاه های افراطی آنان
9. پیش گیری از شناخت متقابل پیروان مذاهب اسلامی
10. افزایش خشونت های فرقه ای و برادرکشی در سرزمین های اسلامی
به راستی حلقهء مفقوده انسجام اسلامی چیست؟ آیا کشوری که خویش را پرچمدار انسجام اسلامی می داند ؛ در درون نیازی به وحدت نخواهد داشت؟
در پاسخ باید گفت: اتحاد ملی و انسجام اسلامی دو روی یک سکه اند و هر گاه اتحاد ملی به صورت کامل تحقق یابد انسجام اسلامی نیز دست یافتنی خواهد بود. بر این اساس اتحاد ملی ترجمان انسجام اسلامی در سطح بین المللی خواهد بود
رسیدن به وحدت ملی به عنوان پیش زمینه انسجام اسلامی نیز اصول و مبانی ویؤه ای دارد.
کشور عزیز ایران از طوایف، گروهها ، نژادها و گویش های گوناگون تشکیل شده است.بنابراین وحدت ملی ضامن سعادت ملت و گامی در جهت حرکت به سوی افق های روشن خواهد بود.
برای رسیدن به وحدت ملی ،باید تعریفی روشن از آن ارائه گردد.
منظور از وحدت از دیدگاه جامعه شناختی یعنی این که اعضای جامعه فعالیت های خود را همسو با سایر شهروندان و در کمال همبستگی و پیوند متقابل به انجام برسانند.
با این نگاه، وحدت آن گونه که عده ای می پندارند امری مطلق نخواهد بود و در صورتی دست یافتنی است که همه مردم یک گونه فکر کرده و از روش اعتقادی یکسانی برخوردار باشند، زیرا این روش نه ممکن و نه مطلوب است.
بنابراین بهترین برداشت از وحدت می تواند این گونه باشد :تلاش برای نهادینه کردن منافع و آرزوهای مشترک در میان اقشار جامعه .
رسیدن به وحدت ملی نیز مستلزم به کارگیبری راهکارهایی است که در زیر به بخشی از آن اشاره می گردد:
1. تلاش در جهت کنار گذاشتن تعصبات قومی،قبیله ای، حزبی ، منطقه ای و...
2. تلاش در جهت شایسته سالاری و پرهیز از گرایشهای سلیقه ای در زمینه های گوناگون
3. پر هیز از جزم گرایی و انحصار طلبی تنگ نظرانه و اجازه باروری اندیشه ها – تا آنجا که اصول ومنافع ملی خدشه دار نگردد –
4. پیشگیری از تضادها و منازعات سیاسی و رقیب ستیزی و نیز توافق در اصول کلی حاکم بر روابط جامعه
5. تلاش در جهت نهادینه سازی ارزشها و منافع مشترک در جامعه
6. تلاش در جهت کاهش فاصله گروههای تاثیر گذار جامعه بر مبنای احترام متقابل و نفی سرکوب و تحقیر در میان آنان
7. پذیرش نسبی تکثر در حوزه اندیشه وعمل و رسمیت بخشیدن به حقوق قانونی گروههای نا همگن ، تا آنان نیز در سایه وحدت ملی هویت خویش را بازیابی و تعریف نمایند.
8. ایجاد روحیه نقد پذیری علمی در سایه برگزاری نشست های دوستانه افراد و گروهها.
9. تقویت هوشیارانه پیوند ملت و دولت و افزایش قانون گرایی و مشارکت مردم در عرصه های گوناگون .
10. هدایت افکار عمومی به سوی منافع ملی و فاصله گرفتن از منافع گروهی و جناحی.
11. آگاه سازی مردم از ترفندهای دشمنان در راستای خاموش ساختن شعله های بیداری اسلامی و اتحاد شکنی .
12. پای بندی همه گروههای وفادار نظام به قانون اساسی جمهوری اسلامی به عنوان منشور اتحاد ملت مسلمان ایران.
پینوشت:
1- سوره آل عمران،آیه 103
2- سوره آل عمران، آیه 110
3- سوره حجرات، آیه 10
4- سوره انفال، آیه 46
5- صحیح بخاری ، ج 2، ص 94 و مسند احمد حنبل ، ج4، ص149
6- نهج البلاغه ، نامه 78
7- همان ، خطبه 121
8- همان ، خطبه 238
منبع: http://riyo54.blogfa.com
"حضرت آیت الله خامنه ای"رهبر معظم انقلاب، در تشریح این شعار در پیام نوروزی سال 1386 فرمودند: به نظر من امسال، سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی است .یعنی در درون ملت ما اتحاد کلمه همه آحاد ملت و قومیت های گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملی و در سطح بینالمللی ، انسجام میان همه مسلمانان و روابط برادرانه میان آحاد امت اسلامی از مذاهب گوناگون و وحدت کلمه آنها.
مقام معظم رهبری همچنین در ادامه به تلاشهای مذبوحانه دشمنان نظام و انقلاب جهت ایجاد شکاف و تفرقه بین قومیتها و مذاهب مختلف ملت ایران اشاره کردند وفرمودند: دشمنان با تبلیغات خود با جنک روانی خود با تلاش های موذیانه گوناگون خود سعی میکنند بین صفوف ملت ایران اختلاف بیندازند، به بهانه قومیت، به بهانه مذهب، به بهانه گرایش های صنفی،وحدت کلمه ملت را از بین ببرند.علاوه بر این، در سطح دنیای اسلام هم یک تلاش وسیع عمیقی از سوی دشمن محسوس است برای اینکه میان ملت ایران و جوامع گوناگون مسلمان دیگر فاصله بیندازند،اختلاف مذهبی را بزرک کنند،جنک شیعه و سنی را در هر نقطه ای از دنیا که ممکن باشد به وجود بیاورند و عظمت و ابهت ملت ایران را در میان ملت های دیگر که روزبه روز بحمدالله تا امروز بیشتر شده،از بین ببرند.
حضرت آیت الله خامنه ای همچنین در دیدار با مردم استان سمنان در 17 آبان 1385 در توصیه ای خطاب به مردم،از ملت ایران خواستند که قدردان این وحدت و همدلی باشند: "ما باید اتحاد خودمان را قدر بدانیم، وحدت ملی باید قدر دانسته بشود.این، خیلی نعمت بزرگی است . امروز ملت ایران متحدند. امروز پرچم های گوناگون سیاسی و حزبی و خطی و فرقه ای و غیره، همه در زیر پرچم جمهوری اسلامی ایران و پرچم عمومی ملت قرار دارند و اگر اهتزازی دارند، در زیر اهتزاز این پرچم اصلی است.
مقام معظم رهبری، همچنین در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری در 17 شهریور 1384 باتاکید بر حفظ وحدت کلمه در جامعه و میان اقشار گوناگون توصیه فرمودند: وظیفه ما در درجه اول، حفظ اتحاد کلمه است. انتخابات با همه محسناتی که دارد و با شور و هیجانی که در جامعه ایجاد میکند، که یکی از بزرگترین حماسهها را در طول سالها به وجود میآورد،معمولا در هردوره ای این عارضه را هم دارد که بین گروهها و افرادی از مردم دل تنگیهایی ایجاد میکند، بین جناحها دل تنگی ایجاد میشود، بین گرایش های فکری و سیاسی دل تنگیهایی ایجاد میشود، بین سلائق گوناگون، ولو با خط مشی واحد، دل تنگیهایی به وجود میآید، بین اشخاص و افراد دل تنگیهایی به وجود میآید. ما باید به سرعت این عارضه را ترمیم کنیم.
معظم له، نقش دین و ایمان مذهبی را در ایجاد وحدت و همدلی ملت ایران با اهمیت توصیف کردند و در خطبه های نماز عید سعید فطر در 21 مهرماه 1386 فرمودند: این که میگوئیم اتحاد ملی،این که میگوئیم ملت ایران یک پارچه است، این اتحاد، این یک پارچگی بیریشه نیست، فقط به خاطر یک توصیه و یک دستور و فرمان نیست، عقبه ی این اتحاد همین ایمان دینی است.
مقام معظم رهبری، در بیانات خود در دیدار مردم قم در 19 دی ماه 1384 وجود همدلی و وحدت در سطح مسوولان و مردم را خوب و مثبت ارزیابی کردند و فرمودند: اولا آحاد ملت و گروههای مختلف، وحدت را حفظ کنند. امروز بحمدالله در سطح مسوولان اتحاد کلمه و همدلی عمیق و صمیمانه وجود دارد، این خیلی مغتنم است، که( دشمنان ) سعی میکنند این را به هم بزنند، ولی بحمدالله نمیتوانند،نتوانستهاند و نخواهند توانست. آحاد مردم و گروه ها و گرایش های مختلف به خاطراختلافات جزیی، صدایشان را روی هم بلند نکنند.
البته اختلافات هست، داخل یک خانه هم ممکن است اختلافاتی وجود داشته باشد، اما همه اهل خانه اند، همه از این خانه دفاع میکنند.
رهبر معظم انقلاب همچنین در پیامی در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی در لبنان در 11 مرداد 85 خطاب به ملت های منطقه و به خصوص فرقهها و دسته های مختلف لبنانی چنین توصیه فرمودند: ملتهای منطقه و فرقه های اسلامی و پیروان دین های مختلف در لبنان و در همه کشورهای اسلامی باید دست اتحاد به یکدیگر دهند و نگذارند، تفرقه آنان موجب قوت دشمن شود.
معظم له در همین راستا در بیانات گهربار خود در مراسم شانزدهمین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره ) در توصیه به ملل اسلامی اظهار داشتند: البته ملت های اسلامی باید بیدار باشند و نباید دشمن و توطئه و حرکت های او راکوچک بشمرند، باید بیداری و برحذر بودن و هشیاری خود را حفظ کنند. امروز، روز اتحاد و همدلی ملتها و دولت های اسلامی است.
منبع: http://www.iranculture.org/news/view.php?gid=0&id=11575
اعلام اتحاد ملی و انسجام اسلامی به عنوان شعار سال 1386 از سوی رهبری متضمن دو محور و مقوله اساسی در مسیر حرکت تکاملی نظام جمهوری اسلامی به شمار می آید.
رویکرد داخلی و مربوط به مرزهای جغرافیای سیاسی جمهوری اسلامی ایران و اقوام و گروههای اجتماعی و سیاسی موجود در درون آن
رویکرد برون مرزی و معطوف به اتحاد و انسجام ملل مسلمان و امت واحد اسلامی است . شناخت شرایط حاکم بر فضای داخلی و برون مرزی ما را در مدیریت هر چه موفق تر و پویاتر این امر یاری کرده و مجوزی برای ترویج دستاوردهای انقلاب اسلامی خواهد بود. واضح است که معمار انقلاب براساس درایت و درک عمیق و درست از شرایط داخلی و خارجی بویژه داخلی هر ساله با اعلام نامی برنامه و الگو کاری را در طول سال برای دولت و آحاد مردم طرح ریزی می نمایند.
رهبری با این نامگذاری خواسته اند خط کشی ها و چارچوب های خود ساخته احزاب و گروه های مختلف سیاسی را از سر راه بردارند تا کشور بتواند از تمام ظرفیت های فکری مالی و... ایرانیان داخل و خارج کشور استفاده تمام و کمال برد. در این میان برخی افراد و گروه ها مسئولیت بسیار سنگین تری دارند.
صدا و سیما امامان جمعه نمایندگی های رهبری شورای نگهبان و نیروهای مسلح در اهتمام عملی به اتحاد و انسجام مسئولیت ویژه ای دارا می باشند بویژه روحانیت مخاطب خاص و یک نهاد کاملا ریشه دار دینی و گسترده تاریخی با رسالتهایی تعریف شده از متن دین و شریعت به مسئله اتحاد و انسجام به عنوان یک رسالت این نظر را داشته باشند. ارزیابی دقیق مبتنی بر عقل و خرد جمعی از میزان رضایتمندی یا عدم رضایت مردم از وضعیت موجود یکی از شرایط ترویج دستاوردهای انقلاب اسلامی است .
بی شک برآوردن شدن انتظارات اکثریت اقوام یا گروهها و اقلیتهای مذهبی و دینی که در به ثمر نشستن نهال انقلاب اسلامی نقش داشته اند پایه های امنیت و ثبات اقتدار ملی را از استحکام قوی تری برخوردار خواهد کرد. اگر این مشارکت به هر دلیلی کاهش یابد راه نفوذ اجانب جهت دخالت در سرنوشت ملی این ملت گشوده می شود و تلاش آنها را به منظور ایجاد بحران به خود معطوف کرده و امنیت ملی ما را خدشه دار خواهد کرد. اما در فضای آرام اتحاد و همبستگی ملی مطالبات آحاد ملت از هر دسته و گروه و مرام و مکتب در چارچوب قانون اساسی که متضمن حقوق حقه همه ملت ایران است پاسخ داده می شود. جمهوریت این نظام با تامین خواسته های مشروع ملت که در چارچوب قانون اساسی طرح می شود برآورده خواهد گردید و اسلامیت آن نیز برپایه اعتقادات ریشه دار مردم ایران زمین استوار خواهد شد.
لذا این واژه مکمل یکدیگر بوده و در تکاپوی پاسخ به نیازهای اساسی ملت می باشند و نباید هیچیک از این دو عنصر به فراموشی سپرده شده و یا یکی بر دیگر ترجیح داشته باشد. دستاوردهای عظیم ملت ایران در طول تاریخ ورای تمامی هزینه های پرداخت شده (جان مال و....) ارزشی فراتر از اندیشه و سلیقه فرد یا گروه و یا جریانهای سیاسی یافته اند. فلذا به پاس صیانت از این همه جانفشانی شایسته است که اتحاد ملی را جدی تر و ملموس تر از همیشه گرامی بداریم تا وحدت این واژه مقدس تجلی عینی تر و با شکوه تری پیدا کند.
در این صورت می توان امیدوار بود که ملت انقلابی ایران با تحمل تمامی ناملایمات بعد از انقلاب همچنان در کسب مدارج ترقی توسعه رفاه آزادی و جمهوری اسلامی تاکید دارد.
ملت آزادیخواه ایران با شعار نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی علاقمندی اش را به رهایی از استعمار و استثمار به پشتوانه انقلابی عظیم به ثبت رساند و اثبات کرد که بدون وابستگی به قدرتهای استکباری و با تکیه بر اعتقادات اصیل اسلامی و با درایت خویشتن می توان مبارزه ای نفس گیر اما پیروزمندانه را به نمایش گذاشت و به تمام مردم مظلوم جهان به ویژه مسلمانان ابلاغ کرد که می توان با تاسی به ملت ایران بر علیه حکومت های جبار قیام کرده حکومت اسلامی مبتنی بر اراده آحاد ملت برپا کرد و تولید صنعتی سوخت هسته ای حاصل چنین فرایندی است و از چکاد این افتخار ملی آزادی خواهی به عزت طلبی و صلح دوستی را در سرتاسرگیتی از عمق جان فریاد کرد. در این راستا رسانه ها رسالتی سنگین تر بر دوش دارند وحدت و اتحاد ملی موضوعی نیست که براحتی و بی تفاوتی از کنار آن توان گذشت به اعتقاد نخبگان کلیه اقشار مردم باید پای بند این شعار و لوازم آن باشند.
پایبندی به ضرورت اتحاد ملی و لوازم آن
گام نخست در تقویت پایه ها و مظاهر اتحاد و انسجام ملی و اسلامی ایمان به ضرورت و پای بندی به لوازم آن می باشد.
اتحاد یک ملت در برابر مشکلات و خطرات مسئولیت ها و اهداف و انسجام جامعه و دولت و بلکه امت و برای دستیابی به برنامه و آرمان ها نیازی فراگیر و ثابت است . این مهم رسالت ایجاد و تقویت وحدت و گسترش و تعمیق انسجام و هماهنگی را پدید آورده و روحانیون و عالمان این مخاطبان اصلی و ویژه این رسالت می باشند. ایمان به این رسالت شرط راه است چرا که اگر صیغه اصلی برخی شعارها بعد تبلیغی آن است و طرح آن موضوعیت دارد اما امری که رسالت یک جامعه یا قشر و گروه به شمار می رود نمی تواند امری شعاری و ظاهری باشد.
اگر قرآن کریم پیامبر اکرم (ص ) را که رسالت تبلیغ دین و نشر شریعت را برعهده دارد مومن به آنچه بر او نازل شده می شمارد از این رو است که چه کسی شایسته تر از خود پیامبر(ص ) به ایمانی که دیگران را به آن فرا می خواند و هم از آن رو که تا ایمان به رسالت خود نداشته باشد چگونه می تواند دیگران را به آن فراخواند و به لوازم آن پای بند باشد
اگر استعمارگران سیادت و ریاست خود را در تفرقه ملت ها می جویند اما باید ایمان داشته باشیم که راهی جز این اصل اسلامی نداریم و عزت و کرامت و بقای ما و حتی هدایت « ناس » و تبلیغ درست دین از این مسیر روشن ولی دشوار می گذرد.
دعوت به وحدت و انسجام منوط به ایمان به آن و پای بندی به لوازم آن است .
تبیین درست و تفسیر جامع
گام دیگر ارائه درست و تفسیر جامع این شعار و راهبرد اساسی است . اگر اصل اتحاد ملی و انسجام اسلامی درست تبیین نشود و در مقام عمل بر زمینه ها و لوازم آن تاکید نگردد تا جایی که هر کس خود را محور آن بداند و بشمارد می تواند خود عرصه ای برای تضعیف اتحاد و کمرنگی انسجام گردد. برای پدیداری اتحاد ملی نیاز به تفاهم ملی است . تفاهم همواره براساس محوریت عناصر مشترکی است که مورد پذیرش طرف های متفاهم باشد. اتخاذ عناصر و اصول مشترک جز با تنازل از برخی امور فرعی امکان ندارد. اگر بنابراین باشد که همه راه ها به « من » ختم شود قهرا تنازل مفهومی در حد لفظ باقی خواهد ماند. روحانیت هم باید مبانی زمینه ها و عوامل اتحاد و انسجام را باز نماید و هم به لوازم آن توجه دهد. و هم در مقام آسیب شناسی به چالش ها و آفت های فکری و اخلاقی آن را یادآور شود.
یک وجه آشکار خودپسندی و استکبار و جهل این است که اصل همه با من جایگزین شعار « همه با هم » شود و به جای تنازل و « تفاهم » مومنانه تنازع جاهلانه شنید. اینها را باید برای جامعه بویژه آنان که از نفوذ و قدرت بیشتری برخوردارند باز گفت و مظاهر و مصادیق آن راه به گونه ای که خود منشا کشمکش نباشد نشان داد.
برای مردم نه در برابر مردم
روحانیت نهادی است که در اصل همراه مردم است و نه در مقابل و طرف با آنان از متن جامعه برخاسته در میان آنان زندگی می کند و باید شریک غم و شادی آنان باشد.
روحانیت تنها با جهل و ستم نفاق و فساد و گناه دشمنان اسلام و ایران و کسانی که به منافع ملت پشت می کنند مخالفت دارد و به هیچ چیز به اندازه منافع اسلام و مسلمین نمی تواند بها دهد و این تعبیر دیگر از وجهه مردمی روحانیت است . یک ویژگی آشکار حضرت امام خمینی (ره ) همین بود که به رغم آن جایگاه رفیع و قدرت نفوذ در عمل چنان رفتار کرد که باور و درک عمومی جامعه همواره او را در کنار و در متن خود می دید و احساس می کرد. اینکه قرآن کریم در فراخوانی جامعه جاهلی به پذیرش رسالت پیامبر اکرم (ص ) از جمله این ویژگی حضرت توجه می دهد که پیامبری از خود شما یا پیامبری از میان خودشان از جمله ناظر به همین ویژگی است که در متن جامعه و با هویت عناصری از توده مردم شکل گیرد.
روحانیت برای کردار و گفتار خود هر چقدر بر گستره و ژرفایی این باور عمومی بیفزاید بیشتر می تواند مایه اتحاد جامعه و عامل انسجام نیروها و دستگاه ها باشد.
اتحاد طرح ملی
در زندگی هر مسلمانی جاذبه و دافعه یک اصل به شمار می رود. نظام سیاسی و اجتماعی نیز چنین است روحانیت هم از این اصل مستثنا نیست . اما به عللی در شرایط فعلی هر چند عارضی و مقطعی روحانیت بیش از عامل دفع نیازمند عامل جذب است . یک پایه مهم ایجاد اتحاد و همدلی انسجام و همکاری اسلامی و نیز داشتن روحیه و رفتار و اخلاق خوب است . خاستگاه اصلی این اصل در نظام هدایت و ارشاد خلق همان سبقت « رحمت » خداوند بر « غضب » او می باشد. انبیا مظهر سبقت رحمت خدای تعالی بر غضب او بودند. عالمان دین نیز که ورثه پیامبرانند باید چنین باشند.
روحانیت عامل تقویت اتحاد و انسجام است . بعضا محور آن چون دارای شرح صدر و بردباری فکری و اخلاقی و رفتاری می باشد در غیر این صورت فرد روحانی نخواهد بود. اتحاد که از آن سخن می رود. در محدوده مرزهای کشور یک طرح ملی و در عرصه جوامع اسلامی یک طرح فراملی است . در طرحهای ملی و فراملی بخشی اندیشیدن و سهم خواهی منطقه ای امری بی معناست . باید دید مجموع در سطح مورد نظر چه دستاوردی خواهد داشت .
اصل اتحاد و انسجام می بایستی رسالت نخست باشد و راهبرد « اتحاد ملی و انسجام اسلامی » مبتنی بر شرح صدر و جذب است . بهوش باید بود که تازه واردان و خود محوران با چنین راهبردی سازگاری نخواهند داشت حتی اگر شعار سال باشد.
سخن آخر
این موضوع (اتحاد ملی و انسجام اسلامی ) از آغاز انقلاب و پیروزی آن در نگاه رهبر کبیر انقلاب و نظام یک راهبرد مهم و یک رسالت اسلامی و انقلابی به شمار میرفته است نمی توان به آن در محدوده یک شعار برای یک سال نگریست اما این اعلام نشان از ضرورت نخست آن در شرایط کنونی دارد و طبیعتا تمام نیروهای انقلابی و اسلامی در داخل و خارج باید به این راهبرد بیش از پیش توجه داشته و پای بندی خود را به لوازم آن نشان دهند و نیز از هرگونه تفسیر به رای و نگاه های خود محورانه همراه با تنگ نظری و نگاه منفعت طلبانه درباره آن پرهیز کنند.
در سایه اتحاد و انسجام باید جریاناتی که مانع همدلی و اتحاد مسلمانان بوده و جز خودمحوری و حذف دیگران به طرح دیگری نمی اندیشند منزوی شده و فرصت ظهور و بروز از آنان گرفته شود.
راهبرد « اتحاد ملی و انسجام اسلامی » مبتنی بر شرح صدر و جذب است . تنگ نظری و حذف نیروها از جمله با میدان یافتن تازه واردان و خود محوری و حذف دیگران با چنین راهبردی سازگاری ندارد حتی اگر شعار سال باشد. سزاست که اتحاد ملی را نیز جدی تر و ملموس تر از همیشه گرامی بداریم تا وحدت این واژه مقدس تجلی عینی تر و با شکوه تری پیدا کند. در این برهه حساس وظیفه علما و دانشمندان و روشنفکران اقتضا می کند که راهکارهای موثر در جهت ایجاد وحدت ملی و انسجام اسلامی را پیش روی مسلمانان آگاه قرار داده و سپس منشور وحدت اسلامی را با توجه به نیاز اصلی جهان اسلام یعنی وحدت و انسجام طراحی نمایند.